Ο Ρόλος των γονέων κατα την διάρκεια της προπόνησης και η συμβουλή τους στην αντιμετώπιση του άγχους των παιδιών σε περίοδο αγώνων

Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς επεμβαίνουν στην προπονητική διαδικασία είναι καθοριστικός για τη συμμετοχή και την επιτυχία του παιδιού, ενεργώντας άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά. Σύμφωνα με την έρευνα υπάρχουν 3 τύποι γονεϊκής συμμετοχής: οι «πολύ-εμπλεκόμενοι», οι «ελάχιστα εμπλεκόμενοι» και οι «μέτρια εμπλεκόμενοι» γονείς. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η μέτρια συμμετοχή των γονέων διευκόλυνε την αθλητική καριέρα σε αντίθεση με τους άλλους 2 τύπους γονεϊκής εμπλοκής, οι οποίοι δημιουργούν αποδιοργάνωση και αναστάτωση τη ζωή των αθλητών.

Δεξιότητες που πρέπει να βοηθήσουν οι γονείς να αναπτυχθούν στα παιδιά τους:

1. ρύθμιση-έλεγχος άγχους-στρες. ΠΡΟΣΟΧΗ: Μην γίνονται οι ίδιοι στρεσογόνοι παράγοντες.
2. ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης,
3. ανάπτυξη θετικών συναισθημάτων και απόλαυσης του αθλήματος,
4. ανάπτυξη εσωτερικών και εξωτερικών κινήτρων,
5. καλλιέργεια του αυτοελέγχου.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά μέσα από την ενασχόληση τους με τον αθλητισμό αποζητούν την αποδοχή και την επιβράβευση από τους ίδιους τους γονείς τους. Ωστόσο, οι γονείς μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές συνέπειες στο παιδί τους με την υπερβολική πίεση, την υπερβολική ενθάρρυνση (π.χ. «είσαι ο επόμενος Βolt»), με τις υπερβολικές απαιτήσεις και προσδοκίες που έχουν, με την έντονη κριτική, με το να μπαίνουν ως ασπίδα προστασίας σε όλες τις δυσκολίες τους αλλά και με την αδιαφορία λόγω αυξημένων υποχρεώσεων. Αυτό μπορεί να τους προκαλέσει την αύξηση δυσάρεστων συναισθημάτων (π.χ. στρες, θυμό, ενοχές), αρνητικό τρόπο σκέψης προς τον εαυτό τους (π.χ. «είμαι άχρηστος»), μείωση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης τους, απώλεια ενδιαφέροντος, αισθήματα απόρριψης και κοινωνικού αποκλεισμού, προβλήματα στον ύπνο και στην όρεξη, ψυχοσωματικά συμπτώματα και εγκατάλειψη της άσκησης.

Ποιος είναι ο τρόπος για να βοηθήσουμε τα παιδιά να διασκεδάσουν μέσα από τον αθλητισμό;

• Ενισχύστε στο παιδί ότι ο αθλητισμός είναι καλός και να του υπενθυμίζετε τη χαρά, τα οφέλη και την απόλαυση που του προσφέρει. Η απόλαυση δεν έρχεται μόνο από την νίκη.
• Ενημερωθείτε για τους κανόνες του αθλήματος του παιδιού σας.
• Να είστε υποστηρικτικοί, με ενδιαφέρον και ήρεμοι στις αντιδράσεις σας, προβάλλοντας σωστά πρότυπα συμπεριφοράς. Παρακολουθείστε τους αγώνες, χωρίς να παρεμβαίνετε.
• Διαμορφώστε ένα ασφαλές, υποστηρικτικό και ενθαρρυντικό πλαίσιο, τόσο για τις νίκες όσο και για τις ήττες, τα λάθη και τις απογοητεύσεις.
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να μιλήσουν στους προπονητές για ό,τι τους απασχολεί και να ζητήσουν βοήθεια ή υποστήριξη. Μην γίνεστε εσείς διαμεσολαβητές αυτής της διαδικασίας.
• Να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες και να σέβεστε στόχους των παιδιών.
• Να στηρίζετε τις επιλογές του παιδιού σας, ώστε να ενισχύθεί το αίσθημα της αυτονομίας του.
• Αναγνωρίστε την προσπάθεια και την προσωπική βελτίωση και όχι μόνο το αποτέλεσμα.
• Μάθετε στο παιδί σας να σέβεται όλους τους εμπλεκομένους (προπονητή, συμπαίκτες, αντιπάλους) και να συνεργάζεται μαζί τους. ΠΡΩΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΩΣΕΤΕ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΖΕΣΤΕ ΟΙ ΙΔΙΟΙ π.χ. με τους προπονητές.
• Δημιουργείστε μια σχέση συνεργασίας με τον προπονητή, ώστε να ενημερώνεστε για την πορεία του παιδιού σας, χωρίς να παρεμβαίνετε όμως στην δουλειά του.

Είναι δυστυχώς πολύ συχνό φαινόμενο σε αθλητές μικρής ηλικίας, να έχουν διαφορετική εμφάνιση σε αγώνες από αυτή που συνήθως έχουν στις προπονήσεις. Η πτωτική επίδοση την ημέρα του αγώνα είναι απόρροια πληθώρας παραγόντων που έχουν μετατραπεί σε σκέψεις από τις οποίες το παιδί δεν μπορεί να απεμπλακεί και για τις οποίες συχνά ευθύνονται και οι γονείς καθώς αποτελούν τους πομπούς των συναισθημάτων που βιώνουν τα παιδιά στον αθλητισμό.

Συχνά λάθη των γονέων που δημιουργούν συναισθήματα πανικού και άγχους στον αθλητή στους αγώνες:

• Οι γονείς οφείλουν να μην παίρνουν τον ρόλο του προπονητή, του φιλάθλου ή να επιτρέπουν στις δικές τους επιθυμίες να βρίσκουν έδαφος για προβολή μέσα από τη δραστηριότητα των παιδιών τους..

• Σύγκριση του παιδιού με άλλους αθλητές.

• Υπερβολική συζήτηση και υπερδιόγκωση κάποιας ήττας του αθλητή. Οι ήττες των παιδιών δεν πρέπει να μετατρέπονται σε οικογενειακή τραγωδία αλλά πρέπει να έχουν διδακτικό χαρακτήρα. «Κάνεις αυτό το άθλημα για να διατηρείσαι υγιής, να εκτονώνεσαι, να περνάς όμορφα, να κάνεις να καινούριους φίλους και να διαμορφώσεις έναν ακέραιο χαρακτήρα».

• Αρνητικά σχόλια για αποτυχίες άλλων αθλητών μπροστά στο παιδί.

• Παρουσία γονέων παρά την θέληση του αθλητή σε αγώνα ή προπονήσεις.

 • Ασταμάτητες συζητήσεις στο σπίτι για το συγκεκριμένο άθλημα.

• Υπέρμετρος έπαινος κάποιας νίκης του παιδιού είτε στο ίδιο είτε σε άλλα άτομα.

• Η επιβραβεύσεις του παιδιού να είναι συνυφασμένες μόνο με το θετικό αποτέλεσμα και όχι με τις προσπάθειές του.

• πίεση σε ένα παιδί για διάκριση στους αγώνες

Η σχέση των γονιών με τον προπονητή

πρέπει να είναι μια σχέση συνεργασίας και όχι αμφισβήτησης. Έχουμε δικαίωμα και υποχρέωση να μοιραζόμαστε τις αγωνίες και τους προβληματισμούς μας με τον προπονητή, να ενημερώνουμε και να ενημερωνόμαστε  για την εξέλιξη και την πορεία του παιδιού μας χωρίς όμως διάθεση παρέμβασης και υπόδειξης από τη στιγμή μάλιστα που ο προπονητής είναι δική μας επιλογή και τον έχουμε εμπιστευτεί. Είναι λάθος να δίνουμε προπονητικές οδηγίες και να διορθώνουμε τεχνικά τον αθλητή/τρια γιατί λαμβάνει μηνύματα που το μπερδεύουν. Είμαστε γονείς και όχι προπονητές –  αυτόν το ρόλο ας τον επωμιστεί κάποιος άλλος.

Πράγματα που κάνουν οι γονείς που μπορεί να απογοητεύσουν προπονητές:

έλλειψη γνώσης για το κανόνες, απαιτούν πάρα πολύ προσωπικό χρόνο από τον προπονητή για το παιδί τους, υπερβολικές προσδοκίες από ένα παιδί για το άθλημα του, μη σεβασμό του ρόλου του προπονητή δίνοντας τακτικές ή τεχνικές οδηγίες κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή του αγώνα που έρχονται σε αντίθεση με τις οδηγίες του προπονητή.

Συνεπώς

Λίγα λόγια γιατί επιμένουμε ξανά και ξανά, απαγορεύεται η παρουσία των γονέων και κηδεμόνων κατά τη διάρκεια της προπόνησης. Καταρχάς, θα ήταν ανεύθυνο από την πλευρά των γονέων να εντάξουν το παιδί τους σε μια ομάδα χωρίς να έχουν κάνει έρευνα αγοράς. Είναι απόλυτα θεμιτό οι γονείς να βεβαιωθούν ότι ο φορέας που θα εμπιστευθούν το παιδί τους λειτουργεί με ασφάλεια, με αρχές και αξίες που θα ωφελήσουν το παιδί τους και ότι το ανθρώπινο δυναμικό είναι το κατάλληλο. Βλέπουμε συχνά κακώς κείμενα.. Αδιάφορους προπονητές, με κακούς τρόπους παρουσία παιδιών.. κάθε άλλο παρά πρότυπα.. Ωστόσο, αφού ο γονέας έχουν κάνει την έρευνά του όπως οφείλει, θα πρέπει να δώσουν χώρο στο παιδί τους, ώστε να αυτονομηθεί και να κοινωνικοποιηθεί, και να εμπιστευτούν τους προπονητές που θα αναλάβουν το παιδί τους και να μην παρεμβαίνουν στην δουλειά τους. Η παρουσία των γονέων όταν τα παιδάκια είναι πολύ μικρά, ειδικά στην αρχή του μαθήματος μέχρι να προσαρμοστούν, είναι έως και βοηθητική ενώ, για κάποια μειοψηφία μεγαλύτερων παιδιών είναι ευεργετική. Αποσυντονίζεται όλη η ομάδα και ίσως κάποια παιδιά αρχίζουν να αισθάνονται άσχημα και να αναρωτιούνται.. οι δικοί μου γονείς δεν ενδιαφέρονται για μένα? Στην πλειοψηφία τους τα παιδιά παρουσία γονέων νιώθουν άγχος καθώς περιμένουν την αντίδραση του γονέα, παρουσιάζουν έλλειψη προσοχής αφού του την τραβά ο γονέας, και γενικότερα η απόδοσή τους είναι μειωμένη. Από την άλλη, οι γονείς όσο περισσότερο παρακολουθούν, τόσο περισσότερο μπαίνουν στον πειρασμό να εμπλακούν στην προπόνηση. Μοιραία θα περάσουν στον σχολιασμό.. κάπως έτσι θα πέσει και σύγκριση και αξιολόγηση.. κάπως έτσι θα γίνει ο γονέας προπονητής.. κάπως έτσι θα χαθούν οι ρόλοι και ο αρχικός στόχος, ο οποίος ήταν το παιδί να απολαύσει όλες τις χαρές και τα οφέλη της προπόνησης και κάπως έτσι το παιδί θα φύγει από το άθλημα και θα πάει σε κάποιο άλλο για να ξαναγίνει ο ίδιος κύκλος.. Το καλύτερο που έχει να κάνει ο γονέας, είναι να χαρεί και αυτός το βουνό όπως διασκεδάζει το παιδί του και αν θέλει να «κλέψει» μια ματιά να το κάνει διακριτικά. Το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να αποτελέσει πρότυπο για το παιδί με το να αθλείται και ο ίδιος ή πχ να συμμετέχει σε κάποιους «λαϊκούς αγώνες δρόμου, δυναμικού βαδίσματος» και όχι να το παρακολουθεί και να επεμβαίνει στην όλη προπονητική διαδικασία. Το ίδιο πρέπει να κάνει και σε περίπτωση αγώνα.. να καμαρώνει σιωπηλά, σαν φίλαθλος και όχι σαν οπαδός και χωρίς φυσικά να δίνει συμβουλές. Ο ρόλος του γονέα είναι η υποστήριξη του παιδιού – συναισθηματική και υλική- και η ενθάρρυνση και όχι η προπονητική του καθοδήγηση. Και μόνο που το παιδί θα αντιληφθεί ότι υποστηρίζει την προσπάθειά του ή την δραστηριότητά του και το παρακολουθεί χαρούμενος, θα απελευθερωθεί! Όποιες διαφωνίες, και αν, υπάρξουν με τον προπονητή ή με τον υπεύθυνο φορέα στην πορεία, θα πρέπει να εκφράζονται μόνο κατ’ ιδίαν και αν ο γονέας διαπιστώσει πως τελικά έκανε «λάθος» επιλογή, μπορεί να αποχωρίσει χωρίς εντάσεις που θα ζημιώσουν τελικά μόνο το παιδί.